ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭘﺎﯾﺪار

ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺟﺰء ﻻﯾﻨﻔﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺸﺮی و ﯾﮑﯽ از ﺳﺘﻮنﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ. رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺮﯾﻊ و ﺷﺘﺎﺑﺎن در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮی ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﺧﺴﺎرتﻫﺎ آﺳﯿﺐﻫﺎ و آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎی ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ و اﻧﺴﺎنﻫﺎ در ﻣﺤﯿﻂ ، ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺧﻮد ﺑﺎﺷﯿﻢ و از ﻃﺮﻓﯽ ﻋﻤﻠی ﮐﺮدن ﻣﺒﺤﺚ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار در ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﻣﻐﺎﯾﺮتﻫﺎی آن ﺑﺎ ﭼﻨﯿﻦ روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ راه ﮐﺎرﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ در اﯾﻦ ﺣﻮزه دارد. ﻟﺬا در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭘﺎﯾﺪار در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی و زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭘﺎﯾﺪار ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻋﻮاﻣﻠﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﮐﻤﯿﺖ آنﻫﺎ ﻋﻠﯽ اﻟﺨﺼﻮص ﻣﺘﺮو و اﺗﻮﺑﻮسﻫﺎی ﺗﻨﺪرو، ﺗﺮوﯾﺞ ﭘﯿﺎده روی و دوﭼﺮﺧﻪ ﺳﻮاری در ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎه، اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزی ﺧﻮدروﻫﺎ، آرام ﺳﺎزی ﺗﺮاﻓﯿﮏ و ... ﮐﻪ در ﻣﺘﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻣﻘﺪﻣﻪ 1   

  ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ از ﺿﺮورتﻫﺎی ﮔﺮﯾﺰ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻫﺮ اﺟﺘﻤﺎع اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﯽﮔﺮدد. ﺑﺨﺶ ﻋﻈﯿﻤﯽ از ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎر، ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺷﺪن ﮐﺎرﻫﺎ و ... ﺑﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﻘﺶ اﻗﺘﺼﺎدی ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ در ﺗﻮﻟﯿﺪ  ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ و ﻣﻠﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ ﺑﯿﻦ 10 ﺗﺎ 18 در صد.در کشورهای در حال توسعه بین 5تا 7در صد و در ایران بین 5تا 8در صد است.توسعه پایداربه طور عام وحمل ونقل پایدار به طور  خاص در جستجوی یافتن توازنی میان کیفیت های محیطی اجتماعی و اقتصادی در عرصه تسهیلا حمل و نقل است . در واقع برنامه ریزی و طراحی حمل و نقل پایدار به دنبال دستیابی به راه حل هایی برای کاهش عوارض در بخش های مختلف است.

بسیاری از صاحب نظران به دلیل اهمیت حمل ونقل در بخش اقتصاد.صنعت.سیاست و حتی نظامی آن را زیر بنای توسعه پایدار می دانند و معتقدند که هر جه قدر حمل و نقل کارامدتر باشد در نتیجه توسعه فراگیرتر است و هر جابجایی میباید بیشترین کارایی از نظر هزینه _سود واز نظر سازگاری با محیط زیست را داشته بشد

 دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺪاری در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﻫﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ واﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ. زﯾﺮا در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺛﺮات اﯾﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎ، ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮی و ﺳﻮق ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﯾﻦ ﻫﺪف را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ با اﯾﻦ ﺣﺎل اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺪام ﯾﮏ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺑﺮﺳﻨﺪ، زﯾﺎد واﺿﺢ ﻧﯿﺴﺖ. ﯾﮏ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﺮای ﭘﺎﯾﺪاری اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﯾﮑﯽ از اﻫﺪاف ﭘﺎﯾﺪاری، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺗﻌﺎرض ﺑﺎ ﻫﺪف دﯾﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺳﺎﺧﺖ راه های ﺷﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺴﻬﯿﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﮐﺎﻻ و دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دارای ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﺎﮔﻮار ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ.اﻣﮑﺎن دارد ﮐﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘل ﻣﺘﻔﺎوت، ﻫﻤﻮاره در ﯾﮏ راﺳﺘﺎ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ، امروزه در شهرهایی که سیستم ﻫﺎی ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ در حال شکل گیری است توسعه حمل و نقل اغلب به غلی به فعالیت هایی نظیر ساخت وساز پل های عریض نمودن جاده ها و ایحاد سیستم های حمل ئ نقل سریع تعبیر مشود

     اﮔﺮﭼﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭘﺎﯾﺪار ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﮥ اﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد، وﻟﯽ ﻓﻘﻂ زﻣﺎﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭘﺎﯾﺪار ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی و زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ

ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭘﺎﯾﺪار ﻣﺠﻤﻮﻋﻪای از ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ، ﭘﻮﯾﺎ، ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و درﺑﺮدارﻧﺪه اﻫﺪاف اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وزﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﻋﺎدﻻﻧﻪ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮﺛﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﺴﻞﻫﺎی آﺗﯽ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﮔﺰارش ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ در ﺳﺎل 1996 ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﭘﺎﯾﺪار و ارﮐﺎن آن اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮده؛

 1:رکن اقتصادی و مالی که شامل مناسب بودن ساختار سازمانی اقدامات و سرمایه گذاری برای زیر ساخت حمل و نقل است.

2: رﮐﻦ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ و اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﺑﺮای ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﺨﺎب اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﻤﻞ ونقل که روی کاهش مصر انرژی و انتشار الاینده ها اثر می گذارد

3:رکن اجتماعی که بر کافی بودن دسترسی به خدمات حمل و نقل برای همه اقشار جامعه تاکید دارد.

علیرضا رهگذر

مهندس معماری